Schapenwol

De meest gebruikte wolsoort om mee te breien en haken is schapenwol. Als we wol zeggen bedoelen we meestal ook schapenwol. Op de rest van deze pagina zullen wij daarom ook het woord wol gebruiken en op andere pagina's zoals alpaca, mohair en kasjmier zullen we de verschillen met schapenwol beschrijven.

Wat is wol en waar komt het vandaan?

Wol wordt gemaakt van de haren van schapen. Het verschil met haren van andere diersoorten is dat de haren van schapen geschubd en gekroesd zijn. Door de schubben wordt de huid van het schaap beschermd tegen beschadigingen. De schubben en het kroezen zorgen voor goede isolatie doordat er stilstaande lucht tussen blijft hangen. Ook zorgt het ervoor dat de wol van het schaap goed gesponnen kan worden doordat de schubben goed in elkaar grijpen.

Wat zijn de eigenschappen van wol?

Wol geeft goede isolatie tegen kou. Dit komt doordat er zich tussen de kleine gekrulde vezels van de wol veel stilstaande lucht bevindt en stilstaande lucht is een slechte warmtegeleider en dus een goed isolatiemateriaal.

Wol is ademend en vochtregulerend. Wol kan tot ca. 30% van zijn eigen gewicht aan vocht opnemen, zonder vochtig aan te voelen. Het opgenomen vocht wordt weer langzaam aan de lucht afgegeven (verdamping) waarbij weinig of geen afkoeling merkbaar is. Een 100% wollen kledingstuk is daardoor warm, zonder broeierig aan te voelen.

Wolvezels zijn van nature vuil afstotend. Door het van nature aanwezige wolvet (lanoline) dringt vuil minder snel door in de vezel.

Wol is vormvast. Het heeft van nature een hoge elasticiteit en kan 30 tot 40% worden uitgerekt zonder te breken, het is dus een veerkrachtige vezel. Dit betekent dat wol de neiging heeft terug te keren naar zijn oorspronkelijke vorm.

Wol is antistatisch. Omdat wol op een natuurlijke manier vocht absorbeert vanuit de lucht, wordt het effect om statische elektriciteit te verzamelen sterk geminimaliseerd.

Wol is duurzaam. Het is een natuurlijk hernieuwbare grondstof. De vacht groet vanzelf weer aan.

Allergisch voor wol?

Wol zelf geeft geen allergische reactie. Wel kan het natuurlijke wolvet, lanoline, een allergische reactie veroorzaken. Niet alle wolsoorten bevatten lanoline. Alpacawol bevat bijvoorbeeld geen lanoline. Schapenwol bevat wel lanoline.

Mensen met een gevoelige huid kunnen bij het dragen van wol vooral last hebben van het ‘kriebelen’ van de uitstekende vezels. Wolvezels variëren in dikte, tussen 10 micrometer voor de fijne wol in de binnenvacht van het Merino schaap tot 40 micrometer in de buitenvacht van het Shetlandschaap. De dunste vezels geven de minste irritatie op de huid. Sommige mensen kunnen echter zelfs niet tegen de fijnste wol, en worden gek van het gekriebel. De meeste mensen krijgen last van kriebelen als de wol dikker is dan 28 micrometer. Dit wordt het jeukpunt genoemd.

Hoe kan ik mijn wollen kleding het best wassen?

Was je wollen kleding alleen als het echt nodig is. Een nachtje in de mist of een uurtje in de stoom van de douchecabine doet al wonderen.

Wil je het toch wassen, was je wollen kleding dan op de hand en volg altijd de instructies op het label van de bol op.

Wassen van wollen kleding doe je in ruim koud of lauw water. Laat wol nooit schrikken door grote temperatuursverschillen en laat het niet in het water staan weken. Hierdoor kan de wol krimpen of zelfs vervilten. Gebruik nooit een gewoon wasmiddel maar een vloeibaar wolwasmiddel met een neutrale PH en zonder enzymen, die kunnen namelijk de keratine eiwitten waaruit wol is opgebouwd aantasten.

Druk of knijp het vocht uit je wol, niet wringen, hierdoor trek je de vezels kapot. Rol je gewassen wollen kleding in een handdoek en druk opnieuw het laatste vocht eruit. Laat je wollen kleding liggend opdrogen, zo blijft het mooi in vorm.

Soorten wol

Merinowol

Merino is een schapenras. Dit schaap produceert de fijnste wol van alle schapenrassen die voor de wolproduktie worden gehouden. Dankzij de vele huidplooien produceert één schaap tot wel vijf kilo wol per jaar. De wolmerino blinkt niet alleen uit in de hoge wolproductie, maar ook in de bijzondere kwaliteit van die wol. Per vierkante centimeter groeien bij een merino tien keer zoveel haartjes als bij een gemiddeld ander schaap. De wol heeft een zeer fijne ( onder 24 micron) structuur en is daarom zeer geschikt voor kleding omdat dit niet tot nauwelijks kriebelt.

Extrafijne merinowol

Veel kwalitatief goede en mooie garens worden van extrafijne merinowol gemaakt. Hiervoor worden de fijnste vezels geselecteerd. Deze wol is nog fijner (vaak minder dan 20 micron) en kriebelt bij vrijwel niemand. Veel garens van Lana Grossa worden met extrafijne merino gemaakt en ook Malabrigo heeft mooie garens van extrafijne merinowol.

Shetlandwol

Ook Shetland is een schapenras. Wol van Shetlandschapen heeft een wat grovere structuur ( tot 40 micron) en wordt daardoor vaker ervaren als “kriebelwol”. Dit garen is echter wel het meest geschikt om Fair-Isle  (kleuren inbreien) mee te breien. Dit komt omdat het garen wat ruwer en ongekamd is. Dit betekent dat de haren kriskras door elkaar liggen en het makkelijker in elkaar grijpt waardoor er bijna geen ruimte tussen de steken zichtbaar blijft. Ook zal dit garen na het wassen nog wat meer opbollen waardoor je de kleur die achter het breiwerk meeloopt niet tot nauwelijks ziet. Ben je wat gevoelig voor kriebelende wol dan is het niet perse nodig om rasechte Shetlandwol te gebruiken om Fair Isle te breien, een ander garen dat aan deze eigenschappen voldoet kan ook prima worden gebruikt.

De Holst Supersoft is zo'n garen met dezelfde eigenschappen, maar met een fijnere sructuur. Veel zachter en comfortabeler, maar perfect om fair-isle mee te breien.

IJslandse wol

Door het IJslandse klimaat hebben de schapen een kenmerkende vacht waardoor de wol sterk, warm, licht van gewicht en zelfs waterafstotend is. De Alafoss Lopi en de Lett Lopi zijn ideaal voor lekkere warme wintervesten en truien en natuurlijk ook voor de prachtige ingebreide IJslandse patronen. 

Superwash

Superwash betekent dat je wol behandeld is zodat je het in de wasmachine kunt wassen.

Om wol toch machine wasbaar te maken, wordt het behandeld met chemische stoffen waarmee de haarschubben als het ware platgelegd worden. De wol zal hierdoor niet meer vervilten in de wasmachine. Dit is vooral handig voor sokken en bijvoorbeeld babykleding die vaak gewassen zal worden. Gebruik nog steeds bij voorkeur een wolwas of fijnwas-programma om je kleding zo min mogelijk te belasten.

Heb ik 100% wol?

Dit kun je eenvoudig testen als je bijvoorbeeld geen wikkel of label meer bij je garen hebt. Het enige dat je hoeft te doen is een stukje garen in een vlammetje te houden. Als het niet smelt ( er blijft een hard bolletje over) maar alleen schroeit dan heb je 100% zuivere wol zonder synthetische toevoeging.

Wol is daardoor ook minder brandgevaarlijk dan synthetische garens.